Chứng chỉ lưu ký là gì? Ưu nhược điểm của Depositary Receipts

Chứng chỉ lưu ký là kênh huy động vốn hấp dẫn cho các doanh nghiệp ở thị trường nước ngoài, đồng thời cũng đem đến cho nhà đầu tư những cơ hội sinh lời tiềm năng. Vậy chứng chỉ lưu ký là gì? Trình tự phát hành loại chứng chỉ này ra sao? Cùng Investo tìm hiểu chi tiết về đặc điểm của loại hình chứng chỉ đầu tư DR nhé!

Chứng chỉ lưu ký (DR) là gì?

Chứng chỉ lưu ký (Depositary Receipts - DR) là chứng chỉ có thể thương lượng, do ngân hàng phát hành. DR đại diện cho cổ phần của một công ty nước ngoài được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán địa phương và cho phép các nhà đầu tư nắm giữ cổ phần ở nước ngoài. 

Hiểu đơn giản, DR là giải pháp thay thế cho việc giao dịch trên thị trường quốc tế.

Depositary Receipts là gì?

Đặc điểm của chứng chỉ lưu ký

Chứng chỉ lưu ký sở hữu một số đặc điểm riêng biệt sau:

• Cho phép nhà đầu tư nắm giữ cổ phần của các công ty nước ngoài mà không cần giao dịch trực tiếp trên thị trường nước ngoài.
• Cho phép đa dạng hóa danh mục đầu tư bằng cách mua cổ phiếu của các công ty ở những thị trường và các nền kinh tế khác nhau.
• Bắt buộc nhà đầu tư phải giao dịch với một tổ chức tài chính lớn hơn ở nước họ, giúp thuận tiện và tiết kiệm hơn so với việc mua cổ phiếu trực tiếp ở thị trường nước ngoài.

Đặc điểm của DR là gì?

Các hình thức chứng chỉ lưu ký

Có tất cả 4 hình thức chứng chỉ DR đang lưu hành trên thị trường hiện nay:

Chứng chỉ lưu ký tại Mỹ (American Depositary Receipts - ADRs)

• • Khái niệm: Là chứng chỉ thể hiện quyền sở hữu cổ phần của một công ty nước ngoài giao dịch trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. ADRs cho phép nhà đầu tư Hoa Kỳ mua cổ phần ở nước ngoài nếu các công ty không thực hiện giao dịch xuyên biên giới.
  • Năm ra đời: Tháng 4 năm 1927 - được phát hành lâu đời nhất, có khối lượng phát hành và giao dịch nhiều nhất trên thế giới.
  • Đơn vị tiền tệ: Đô la Mỹ
  • Phân loại: 
    • Chứng chỉ lưu ký tại Mỹ có đảm bảo (Sponsored ADRs): Được Ngân hàng lưu ký phát hành dựa theo hợp đồng hỗ trợ phát hành DR giao kết với một tổ chức phát hành cổ phiếu.
    • Chứng chỉ lưu ký tại Mỹ không có đảm bảo (Unsponsored ADRs): Do Ngân hàng lưu ký phát hành tương ứng với số lượng cổ phiếu đang lưu hành ở nước ngoài của tổ chức phát hành cổ phiếu mà không có thỏa thuận trước.

• Lợi ích: 

• • Nhà đầu tư được hưởng lợi nhuận từ đầu tư vốn và cổ tức. 
  • Các công ty không có quốc tịch Mỹ vẫn có thể huy động vốn từ nhà đầu tư Mỹ nhờ đặc trưng mua/bán dễ dàng mà không phải chịu bất kỳ quy định và hạn chế đầu tư của quốc gia sở tại.

American Depositary Receipts là gì?

Chứng chỉ lưu ký toàn cầu (Global Depositary Receipts - GDRs)

• Khái niệm: Là loại chứng khoán có thể chuyển nhượng, đại diện cho các cơ chứng khoán cơ sở của một công ty không thuộc Hoa Kỳ (Thường là cổ phiếu vốn chủ sở hữu)
• Năm ra đời: Giữa những năm 1990 của thế kỷ XX
• Hoàn cảnh ra đời: Được phát triển dựa trên nền tảng của ADRs nhưng dành cho thị trường mới nổi
• Mục đích phát hành: Huy động vốn và nhằm đảm bảo cho đơn vị tiền tệ được áp dụng có thể là đô la Mỹ hoặc đồng tiền quốc gia khác.
• Địa điểm niêm yết: Sở Giao dịch chứng khoán Châu Âu, Sở Giao dịch chứng khoán Luân Đôn, Sở Giao dịch chứng khoán Singapore,...

Global Depositary Receipts là gì?

Chứng chỉ lưu ký địa phương (Local Depositary Receipts - LDRs)

LDRs ra đời từ những năm 2008, dựa trên cơ sở phát triển chứng chỉ lưu ký tại Mỹ truyền thống đến các thị trường chứng khoán khác trên toàn cầu như Đài Loan, Hồng Kông,..

• Hối phiếu lưu ký toàn cầu (Global Depositary Notes - GDNs)

• Khái niệm: Là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu chứng khoán nợ trong nước của các nhà đầu tư có quốc tịch ở quốc gia khác. GDNs là một dạng thỏa thuận không có bảo đảm.
• Năm ra đời: Năm 2008

• Loại tiền giao dịch: Đô la Mỹ, vì thế rất thuận tiện trong thanh toán và giao dịch toàn cầu, phù hợp với các quốc gia có đơn vị tiền tệ không thanh toán qua Euroclear.

Ưu nhược điểm của chứng chỉ lưu ký

Ưu điểm 

• Cho phép đa dạng hóa danh mục đầu tư: Tạo dựng chiến lược đầu tư hiệu quả với cổ phần của các công ty nước ngoài. Đa dạng hóa việc sử dụng DR cùng với các khoản đầu tư khác giúp nhà đầu tư không bị tập trung quá nhiều vào một cổ phiếu hay một lĩnh vực nào đó.
• Cung cấp nhiều lợi ích và quyền của cổ phiếu phổ thông: Trong đó, bao gồm quyền biểu quyết và cổ tức. Thậm chí, có thể mở ra những thị trường mà các nhà đầu tư không thể tiếp cận được.
• Thuận tiện và ít tốn kém hơn so với mua cổ phiếu ở thị trường nước ngoài: Giao dịch ADRs giúp giảm chi phí quản lý và thuế phải trả cho mỗi giao dịch.
• Tạo cơ hội cho công ty quốc tế: Phát hành DR giúp huy động vốn trên toàn cầu và khuyến khích đầu tư quốc tế

Ưu điểm của DR là gì?

Nhược điểm

• Không được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán: Do vậy, chỉ các nhà đầu tư tổ chức mới được giao dịch chúng.
• Tính thanh khoản tương đối thấp: Không có nhiều người mua và người bán trên thị trường, dẫn đến thanh khoản kém, độ trễ trong việc vào/thoát vị thế. Đồng thời, có thể phát sinh phí hành chính đáng kể trong một số trường hợp.
• Không loại bỏ rủi ro tiền tệ với cổ phiếu thường ở một quốc gia khác: Các khoản thanh toán cổ tức bằng Euro được chuyển đổi sang đô la Mỹ, trừ chi phí chuyển đổi và thuế. Việc chuyển đổi được thực hiện theo thỏa thuận đặt cọc. Do vậy, sự biến động của tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến giá trị của khoản thanh toán cổ tức.
• Rủi ro kinh tế: Quốc gia nơi công ty nước ngoài đặt trụ sở có thể xảy ra suy thoái kinh tế, biến động chính trị hay ngân hàng phá sản. Kết quả là giá trị của DR sẽ biến động cùng với bất kỳ rủi ro gia tăng nào có thể xảy ra.
• Rủi ro không được công ty hỗ trợ: Depositary Receipts có thể được rút bất cứ lúc nào, thời gian chờ đợi bán cổ phiếu và số tiền thu được phân phối cho nhà đầu tư có thể kéo dài.

Nhược điểm của DR là gì?

FAQ

• Giao dịch nhận tiền gửi được thực hiện như thế nào?

Công ty niêm yết ở nước ngoài sẽ thuê một cố vấn tài chính để điều hướng các quy định khi muốn giao dịch nhận tiền gửi. Sau đó, Ngân hàng trong nước sẽ niêm yết cổ phiếu của công ty trên một sàn giao dịch tại quốc gia nơi công ty đặt trụ sở, chẳng hạn như NYSE

• Chứng chỉ lưu ký bị đánh thuế như thế nào?

Cổ tức và lợi nhuận chi trả từ DR được trả bằng đô la Mỹ, trừ chi phí và thuế nước ngoài. Thậm chí, DR có khả năng bị đánh thuế hai lần trừ khi thực hiện các bước để ngăn chặn điều này.

• ADR "được tài trợ" là gì?

ADR “được tài trợ” là chứng chỉ lưu ký được tài trợ của Mỹ, do một ngân hàng lưu ký làm việc với một công ty nước ngoài và ngân hàng giám sát. Chúng được phát hành bởi các nhà môi giới hoặc đại lý sở hữu cổ phiếu thường của nước ngoài. 

FAQ về DR

Trình tự phát hành chứng chỉ lưu ký

• Bước 1: Nhà đầu tư nước ngoài liên hệ với nhà môi giới Depositary Receipts để yêu cầu mua cổ phiếu của công ty phát hành chứng chỉ lưu ký (“Nhà đầu tư nước ngoài”)
• Bước 2: Nhà môi giới nước sở tại liên hệ với nhà môi giới tại thị trường trong nước của tổ chức phát hành cổ phiếu. (“Nhà môi giới DR”)
• Bước 3: Nhà môi giới trong nước mua cổ phiếu phổ thông tại thị trường chứng khoán trong nước. (“Nhà môi giới trong nước”)
• Bước 4: Lưu ký cổ phiếu phổ thông tại Tổ chức giám sát trong nước
• Bước 5: Ngân hàng lưu ký thực hiện phát hành chứng chỉ lưu ý đại diện cho số cổ phần mua được. (Tổ chức phát hành DR hay “Ngân hàng Lưu ký”)
• Bước 6: Ngân hàng lưu ký phát hành và phân phối DR dưới hình thức chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ. (Clearstream/Euroclear)
• Bước 7: Nhà môi giới Depositary Receipts sẽ trao tay chứng chỉ lưu ký hoặc bút toán ghi có.

Sau khi phát hành, DR có thể được giao dịch trên thị trường tự do hoặc một sàn chứng khoán quốc gia.

Trình tự phát hành DR

Kết luận

Chứng chỉ lưu ký là một trong những cách phổ biến giúp nhà đầu tư giao dịch cổ phiếu của các công ty bên ngoài thị trường nội địa. Hy vọng rằng những chia sẻ trên từ Investo đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn Depositary Receipts là gì? Đặc điểm, lợi ích, hạn chế của DR. Từ đó ứng dụng hiệu quả, đa dạng hóa danh mục đầu tư với DR để chinh phục những mục tiêu lợi nhuận hấp dẫn. Chúc bạn giao dịch thành công!

Lan Hương