Spot Market là gì? Nên giao dịch Spot Market hay Future Market?

Là một nhà đầu tư ngoại hối, Crypto, chắc hẳn bạn đã từng bắt gặp thuật ngữ Spot Market hay thị trường giao ngay. Vậy bạn đã hiểu rõ Spot Market là gì? Thị trường Spot Market hoạt động như thế nào? Điểm khác biệt giữa Future Market và Spot Market là gì? Bài viết sau đây của Investo sẽ giúp bạn giải đáp những câu hỏi trên.

Spot Market là gì? Nên giao dịch trên thị trường Spot Market hay Future?

Spot Market là gì?

Spot Market (thị trường giao ngay) là thị trường tài chính công khai. Đây là nơi mà chứng khoán hay hàng hóa (bao gồm cả hàng hóa lâu bền hay dễ hỏng) được mua bán và chuyển giao ngay lập tức hoặc trong khoảng thời gian ngắn. 

Những tài sản được giao dịch trên Spot Market bao gồm vốn chủ sở hữu, công cụ tài chính có thu nhập cố định như tín phiếu, trái phiếu và ngoại hối. Các loại hàng hóa như kim loại, năng lượng, nông sản, gia súc cũng được giao dịch trong thị trường giao ngay. Trong thời gian gần đây, một số mặt hàng công nghệ như số phút gọi di động, bằng thông,... đã tham gia vào Spot Market dưới phân loại hàng hóa.

Spot Market - Thị trường giao ngay là gì?

Ví dụ cụ thể về thị trường Spot Market

Để dễ hiểu hơn về thị trường giao ngay Spot Market là gì, trader có thể tham khảo 2 ví dụ về giao dịch cổ phiếu và ngoại tệ dưới đây:

Ví dụ về giao dịch cổ phiếu

Một nhà đầu tư muốn mua 1.000 cổ phiếu của Amazon (AMZN) trên Sàn giao dịch chứng khoán NASDAQ. Nhà đầu tư cần liên hệ với nhà môi giới (có thể là sàn giao dịch) để mua cổ phiếu AMZN với giá thị trường.

Giả sử hiện tại giá thị trường của mã cổ phiếu AMZN là 146,71 USD. Việc chuyển tiền sẽ được hoàn thành ngay lập tức bởi nhà môi giới cho người bán với giá 146.710 USD. Quyền sở hữu 1.000 cổ phiếu được chuyển cho nhà đầu tư ngay sau khi người bán nhận được tiền.

Ví dụ về giao dịch ngoại tệ

Giả sử công ty X chuyên kinh doanh thiết bị điện tử ở Anh cung cấp một mã khuyến mãi giảm 20% cho tất cả khách hàng quốc tế thanh toán đơn hàng ngay trong vòng 5 ngày làm việc kể từ khi đặt hàng. Một chủ cửa hàng điện tử Y ở Mỹ thấy giá ưu đãi nên quyết định đặt một đơn hàng trị giá 10.000 USD qua website của công ty X.

Chủ cửa hàng Y cần mua đồng Pounds để thanh toán cho đơn hàng ngay lập tức và chấp nhận tỷ giá GBP/USD hiện tại là 1,2550. Vì vậy cần thực hiện giao dịch bán 10.000 USD để mua 7.968,13 GBP. Giao dịch được thực hiện trong vòng 2 ngày làm việc để cửa hàng Y nhận được 7.968,13 GBP và thanh toán cho công ty X để được giảm giá 20%.

Trên Spot Market, các hoạt động mua bán cổ phiếu giữa các nhà đầu tư diễn ra tấp nập

Spot Trading là gì?

Spot Trading (giao dịch giao ngay) là những giao dịch được thực hiện trên thị trường Spot Market. Hay cũng có thể hiểu, Spot Trading là hoạt động trao đổi hàng hóa hoặc công cụ tài chính theo cơ chế hoạt động của thị trường giao ngay.

Đặc điểm của Spot Market

Spot Market còn được gọi là thị trường tiền mặt, nơi mà các công cụ tài chính được giao dịch để phân phối ngay lập tức. Vậy đặc điểm của thị trường ngoại hối giao ngay Spot Market là gì?

• Các giao dịch trên Spot Market được thanh toán theo giá quy định, gọi là Spot Price (giá giao ngay) hoặc Spot Rate (tỷ giá giao ngay).
• Quá trình chuyển giao tài sản có thể diễn ra ngay lập tức hoặc trong khoảng thời gian ngắn là T+2.
• Việc thanh toán được thực hiện ngay lập tức hoặc trong khoảng gian T+2.
• Hình thức của Spot Market có thể là:
  • Sàn giao dịch giao ngay: Chứng khoán và hàng hóa được giao dịch trên sàn với mức giá thị trường được sàn thiết lập dựa trên quy luật cung cầu)
  • Quầy giao dịch OTC - Over The Counter: Các giao dịch dựa trên hợp đồng được mua bán công khai và không tuân theo quy định của một sàn giao dịch nào cả.

Việc chuyển giao tài sản và thanh toán tại Spot Market được thực hiện ngay lập tức hoặc trong vòng T+2

Thị trường Spot Market hoạt động như thế nào?

Spot Market cũng có thể được gọi là Cash Market (thị trường tiền mặt) hay Physical Market (thị trường vật lý). Giao dịch sẽ được thanh toán ngay lập tức bằng tiền mặt theo giá hiện hành của thị trường. Giá này có thể không giống với giá ở thời điểm giao hàng.

Tuy nhiên, trong hầu hết các sàn giao dịch giao ngay, quá trình chuyển giao hàng hóa và thanh toán thường mất khoảng 2 ngày làm việc (T+2). Trong khi đó, hợp đồng giữa bên mua và bên bán sẽ có hiệu lực ngay tại thời điểm ký kết.

Ưu điểm và nhược điểm của Spot Market 

Để có thể giao dịch hiệu quả trên thị trường Spot, trader cần nắm được ưu và nhược điểm của Spot Market là gì.

Ưu điểm của Spot Market là gì?

• Thị trường tài chính công khai, minh bạch, dễ dàng thực hiện các giao dịch mua bán.
• Việc thanh toán và chuyển giao tài sản hay hàng hóa của các giao dịch có thể hoàn thành ngay lập tức.
• Không yêu cầu trader phải có số vốn tối thiểu khi giao dịch.
• Thị trường Spot Market linh hoạt, có tính thanh khoản cao.
• Trader có thể nắm giữ hoặc thực hiện một giao dịch khác nếu thấy mức giá và điều khoản tốt hơn so với hiện tại.

Nhược điểm của Spot Market là gì?

• Có thể tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt là với các tài sản dễ biến động.
• Ít khi được lập kế hoạch dài hạn cho các giao dịch Spot Market.
• Tỷ giá Spot Rate dễ bị ảnh hưởng nếu đối tác vỡ nợ hoặc phá sản.
• Một số giao dịch yêu cầu nhà đầu tư phải giao hàng tận nơi.

Spot Market là thị trường công khai, minh bạch nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro

Sự khác biệt giữa Spot Market và Future Market

Giữa thị trường ngoại hối giao ngay Spot Market và thị trường giao sau Future Market có nhiều điểm khác nhau. Vậy cụ thể những khác biệt giữa 2 thị trường Future Market và Spot Market là gì?

Chi phí

Trước khi tìm hiểu sự khác nhau giữa chi phí của Future Market và Spot Market, trader cần hiểu rõ 2 khái niệm sau đây:

• Spot Price (giá giao ngay) là giá hiện tại của một công cụ tài chính được mua bán ngay lập tức. Trong thị trường thanh khoản, Spot Price có thể thay đổi từng giây, khi đơn hàng được thực hiện thì có nhiều đơn hàng mới tham gia vào thị trường.
• Future Price (giá hợp đồng tương lai) là giá áp dụng cho các giao dịch tài sản được thực hiện tại một thời điểm trong tương lai. Future Price được ước tính dựa trên giá hiện tại, cộng với chi phí trước khi chuyển giao tài sản.

Như vậy, giá hợp đồng tương lai được tính toán dựa trên giá giao ngay. Ví dụ, hiện tại việc sản xuất dầu thô đang đình trệ, có nguy cơ khan hiếm và đẩy giá tăng cao trong tương lai. Hơn nữa, Future Price còn chịu thêm khoản phí lưu kho, bảo hiểm,... Hợp đồng tương lai trên các sàn OTC không mất phí lãi suất nếu giữ vị thế qua đêm.

Hai bên thỏa thuận hợp đồng tương lai dầu thô với giá 50 USD/thùng, khối lượng 1.000 thùng. Vậy giá trị hợp đồng tương lai tiêu chuẩn là 50.000 USD. Ngoài ra, khi giao dịch hợp đồng tương lai, trader cần có ký quỹ ban đầu Performance Bond để cam kết thực hiện hợp đồng.

Còn ký quỹ trên Forex Spot Market là khoản phí trả trước cho nhà môi giới hoặc tiền đặt cọc, không liên quan đến rủi ro đối tác. Nếu không thực hiện mua bán thì trader sẽ mất/được tiền đặt cọc đó.

Sự khác biệt về chi phí giữa thị trường giao ngay và thị trường kỳ hạn là gì? Future Price được ước tính dựa trên Spot Price

Thời gian giao dịch và hết hạn

Giao dịch trên Market Spot không có ngày hết hạn, còn Future Market sẽ hết hạn theo thỏa thuận trong hợp đồng

Bảo đảm rủi ro (Hedging)

Các nhà giao dịch thường sử dụng Future Market như một biện pháp để hạn chế các rủi ro gây bất lợi với Spot Market. Bởi trên thị trường Future, giao dịch được thanh toán tại một thời điểm trong tương lai, khả năng sử dụng đòn bẩy cũng tương đối lớn. Do đó, trader có thể nắm giữ nhiều hợp đồng tương lai để bảo vệ cho một vị thế Spot Market khá lớn.

Nên giao dịch trên thị trường Spot Market hay Future Market?

Việc lựa chọn mua bán tài sản trên Spot Market hay Future Market sẽ phụ thuộc vào nhu cầu của nhà đầu tư. 

Ví dụ, một công ty muốn mua dầu để nạp nhiên liệu cho máy móc sản xuất thì họ có thể đặt mua và nhận ngay các thùng dầu trên thị trường Spot. Ngược lại, nếu công ty lo ngại giá dầu sẽ tăng trong năm sau thì có thể mua hợp đồng tương lai của dầu để phòng ngừa rủi ro. Tuy nhiên, trong trường hợp này thì công ty sẽ không nhận được thùng dầu tại thời điểm bán.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng cần cân nhắc đến chi phí khi tham gia giao dịch. Hầu hết chi phí trên thị trường giao ngay sẽ thấp hơn so với thị trường tương lai. Nguyên nhân là khi giao dịch tương lai sẽ mất thêm chi phí lưu kho hay bảo hiểm.

Tóm lại, Spot Market sẽ là sự lựa chọn phù hợp cho những trader muốn đưa ra quyết định mua bán ngay lập tức. Trong khi đó, Future sẽ dành cho những trader muốn hạn chế rủi ro nhưng vẫn có cơ hội thu lợi nhuận. Ngoài ra cũng không có quy định nào cấm trader không được tham gia cả hai thị trường cùng lúc. Trader có thể giao dịch trên thị trường Spot mà vẫn có thể đảm bảo rủi ro bằng các hợp đồng tương lai.

Việc lựa chọn Forex Spot Market hay Future Market sẽ tùy thuộc vào nhu cầu của trader

Kết luận

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ Spot Market là gì, cũng như những ưu, nhược điểm và sự khác biệt giữa Future Market và Spot Market là gì. Nhìn chung, mỗi thị trường sẽ phù hợp với từng nhu cầu của nhà đầu tư. Bạn có thể tìm hiểu và lựa chọn tham gia vào thị trường phù hợp. Ngoài ra cũng đừng quên theo dõi website Investo.info để cập nhật thêm nhiều kiến thức đầu tư mới nhất nhé!

Huỳnh Hà