Fed thận trọng giữ nguyên lãi suất trước nguy cơ lạm phát gia tăng từ chính sách thuế quan của Trump

Các lãnh đạo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang ngày càng lo ngại về nguy cơ lạm phát tăng trở lại do tác động từ các chính sách áp thuế mới của chính quyền Tổng thống Trump. Fed phát đi tín hiệu sẽ duy trì lãi suất hiện tại trong bối cảnh áp lực giá cả có dấu hiệu leo thang.

Trong bài phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York ngày 6/6, Thống đốc Fed Adriana Kugler cảnh báo: "Hiện tôi nhận thấy rủi ro lạm phát tăng đang lớn hơn, trong khi các nguy cơ giảm tốc tăng trưởng việc làm và sản lượng cũng hiện hữu. Vì vậy, tôi tiếp tục ủng hộ việc giữ nguyên mức lãi suất chính sách hiện tại, nếu các rủi ro lạm phát này còn tồn tại."

Chủ tịch Fed chi nhánh Kansas City, ông Jeff Schmid, cũng nhấn mạnh Fed cần duy trì cảnh giác cao độ với nguy cơ lạm phát do thuế quan. Ông cho rằng: "Mặc dù thuế quan có thể đẩy giá cả lên, mức độ tăng chưa thể xác định ngay, và tác động sẽ rõ ràng hơn trong thời gian tới."

Fed sẽ nhóm họp vào ngày 17-18/6 tới, và phần lớn dự báo đều cho rằng lãi suất sẽ được giữ nguyên. Sau lần cắt giảm tổng cộng 1 điểm phần trăm vào cuối năm 2024, Fed đã đứng ngoài các đợt thay đổi chính sách trong suốt năm 2025, với lý do các bất ổn liên quan đến chính sách kinh tế của Tổng thống Trump.

Bà Kugler khẳng định: "Lập trường chính sách tiền tệ hiện tại của chúng tôi đang phù hợp để ứng phó với bất kỳ thay đổi nào của môi trường vĩ mô."

Chia rẽ quan điểm trong Fed

Hiện trong nội bộ Fed đang xuất hiện hai luồng ý kiến: một bên ủng hộ giữ lãi suất cao trong thời gian dài để “nhìn xuyên” qua các tác động nhất thời của thuế quan, còn một bên lại cho rằng cần chuẩn bị tâm thế cho việc cắt giảm lãi suất nếu rủi ro suy thoái rõ ràng hơn.

Nhiều thành viên Uỷ ban Thị trường Mở (FOMC) cảnh báo lạm phát do thuế quan có thể dai dẳng và kéo dài hơn dự kiến, buộc Fed phải kiên định với chính sách tiền tệ chặt chẽ hiện tại. Trong khi đó, một số ý kiến cho rằng tác động của thuế quan chỉ là tạm thời, có thể bỏ qua khi đánh giá tổng thể về lạm phát.

Chủ tịch Fed Philadelphia, ông Patrick Harker, trong bài phát biểu cuối cùng trước khi nghỉ hưu vào cuối tháng này, cũng bày tỏ quan điểm thận trọng: “Chúng ta chưa có cái nhìn đủ rõ về ảnh hưởng cuối cùng của các chính sách kinh tế và ưu tiên mới từ Washington đến lạm phát và việc làm. Điều tôi quan tâm nhất hiện nay chính là tác động từ chính sách thuế quan.”

Ông Harker nhận định Fed có thể sẽ đối mặt với tình huống vừa chịu sức ép lạm phát, vừa chứng kiến tỷ lệ thất nghiệp tăng lên.

Rủi ro lạm phát từ thuế quan sẽ kéo dài?

Bà Kugler dự báo các mức thuế mới trong năm 2025 sẽ tiếp tục đẩy lạm phát lên cao. Dẫn nghiên cứu nội bộ Fed, bà cho biết mức thuế 20% áp lên hàng hóa Trung Quốc đầu năm nay đã làm chỉ số lạm phát lõi PCE tăng 0,2%. Nhưng trên thực tế, mức thuế này hiện đã vượt ngưỡng 20% và được mở rộng sang nhiều nước khác, nên “ảnh hưởng sẽ lớn hơn và có thể còn kéo dài”.

Bà cũng lưu ý rằng làn sóng nhập khẩu dồn dập đầu năm để tránh thuế đã làm trễ tác động của thuế vào giá hàng hóa, và khi xu hướng nhập khẩu này đảo chiều trong vài tháng tới, áp lực tăng giá sẽ rõ rệt hơn.

Theo bà Kugler, có ba kênh mà thuế quan có thể khiến lạm phát kéo dài:

1. Kỳ vọng lạm phát ngắn hạn của doanh nghiệp và người tiêu dùng tăng lên, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tăng giá rộng khắp.

2. Doanh nghiệp có thể lợi dụng việc giá hàng bị áp thuế tăng để “té nước theo mưa”, tăng giá các mặt hàng không chịu thuế.

3. Thuế đánh vào linh kiện, nguyên vật liệu đầu vào sẽ lan tỏa sang giá thành sản phẩm cuối cùng, tạo hiệu ứng “vòng hai” lên lạm phát.

Ngoài ra, hiệu quả sản xuất suy giảm do chi phí đầu vào tăng cao cũng có thể đẩy giá lên.

Dữ liệu thực tế và kỳ vọng của thị trường

Các khảo sát doanh nghiệp và người tiêu dùng trong tháng 5 đều ghi nhận xu hướng kỳ vọng lạm phát tăng, cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn. Riêng khảo sát của Đại học Michigan cho thấy kỳ vọng lạm phát ngắn hạn đã nhích lên rõ rệt. Tuy nhiên, Kugler lưu ý rằng các thước đo dài hạn về kỳ vọng lạm phát vẫn ở mức ổn định.

Hiện tại, thị trường lao động Mỹ vẫn đang thể hiện sự vững vàng, nhưng Kugler cảnh báo các thay đổi trong chính sách thương mại có thể khiến tỷ lệ thất nghiệp tăng trong thời gian tới.

Fed cũng ghi nhận các tín hiệu chững lại của nền kinh tế qua Báo cáo Beige Book tháng 5, dù các số liệu chính thức vẫn cho thấy nền kinh tế Mỹ ổn định.

Chủ tịch Fed Kansas City, ông Schmid, cũng nhận định rằng lý thuyết kinh tế cho phép Fed “nhìn xuyên” qua các đợt tăng giá nhất thời do thuế quan, miễn là kỳ vọng lạm phát dài hạn vẫn được kiểm soát. Tuy nhiên, ông cảnh báo đây không phải là lúc để chủ quan.

“Dù số liệu lạm phát gần đây chưa tăng mạnh, nhưng kỳ vọng là tác động từ thuế sẽ rõ nét hơn trong vài tháng tới,” ông Schmid nói. Ông cũng bày tỏ lạc quan rằng kinh tế Mỹ sẽ duy trì được đà tăng trưởng nhờ nền tảng thị trường lao động mạnh, thu nhập cao và chi tiêu tiêu dùng vững.

Chủ tịch Fed Philadelphia, ông Harker, kết luận: “Kinh tế Mỹ vẫn còn nhiều điểm mạnh, chưa xuất hiện các rạn nứt nguy hiểm, nhưng áp lực và thách thức thì ngày một lớn.”