Bạn Nghĩ Rằng Mình Đang Có Một Danh Mục Đầu Tư Đa Dạng? Hãy Nghĩ Lại Đi

Điều sau đây nghe có vẻ hợp lý: các nhóm cổ phiếu được lựa chọn dựa trên các đặc điểm hoặc nhân tố khác nhau nên đảm bảo sự đa dạng hóa của danh mục đầu tư cổ phiếu của các nhà đầu tư. Khi một nhân tố hoạt động kém, thì một nhân tố khác có khả năng sẽ có hiệu suất vượt trội.

Điều này đôi khi đúng. Khi hầu hết các nhóm nhân tố đi ngang trong Q3, quỹ ETF Invesco S&P 500 Biến động thấp (SPLV) tăng 4,5%. Khi biến động thấp không còn “linh” nữa, ETF này giảm 1,5% từ đầu Q4 cho đến nay, các nhân tố khác, như chất lượng và giá trị, vươn lên dẫn đầu. Quỹ ETF Invesco S&P 500 Chất lượng (SPHQ) và iShares S&P 500 Giá trị (IVE) lần lượt tăng 4,4% và 5,8%.

Nhưng khác biệt về hiệu suất không hẳn cho thấy sự đa dạng hóa thực sự - nhà chiến lược định lượng Joseph Mezrich của Nomura Instinet lập luận.

Thay vào đó, các nhà đầu tư nên tập trung hơn vào việc xem xét liệu các nhóm cổ phiếu khác nhau có phản ứng trước cùng một nhân tố không, nếu có thì đây là một biểu hiện cho thấy sự đa dạng hóa chưa đủ lớn. Mezrich viết trong một báo cáo tuần qua rằng, xét dựa trên tiêu chí này thì sự đa dạng của nhân tố đã suy giảm trong phần lớn năm 2019.

Danh mục đầu tư của Mezrich

Để thực hiện nghiên cứu của mình, Mezrich đã xem xét chiến lược mua những cổ phiếu ít biến động nhất trong chỉ số Russell 1000 và bán những cổ phiếu dễ biến động nhất – bởi đây là một thước đo cho thấy cách thức hoạt động của nhân tố biến động. Tương tự, ông xem xét các chiến lược dựa trên đà giá, tỷ lệ hoàn vốn trên vốn chủ sở hữu - một thước đo phổ biến để đánh giá chất lượng cổ phiếu, và hệ số giá cổ phiếu trên giá trị sổ sách - thường được sử dụng để đo lường định giá của cổ phiếu.

Kể từ đầu năm, lợi nhuận tích lũy của các chiến lược định hướng biến động và chất lượng gần như phản chiếu lẫn nhau, Mezrich lưu ý. Điều này có nghĩa là chúng đang đi theo những hướng gần như ngược nhau. Các nhóm động lượng và giá trị cũng tương tự.

Rủi ro đến từ lợi suất trái phiếu

Theo Mezrich, điều đó không có nghĩa là các cặp nhân tố thực sự đa dạng bởi tồn tại một nguồn rủi ro duy nhất khiến các nhóm nhân tố lên xuống, đó là lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm của Hoa Kỳ.

Lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm luôn có tác động đáng kể đến hiệu suất của các nhân tố. Nhưng kể từ tháng 7/2016, khi nó chạm đáy thấp chưa từng có, thị trường chứng khoán dường như trở nên cực kỳ nhạy cảm trước những động thái của thị trường trái phiếu. Khi chênh lệch giữa lợi suất trái phiếu Kho bạc hai năm và 10 năm mở rộng kể từ tháng 9, cổ phiếu giá trị có một sự trở lại mạnh mẽ, trong khi cổ phiếu động lực và biến động thấp tụt lại phía sau.

Tại sao thiếu sự đa dạng nhân tố trong danh mục đầu tư lại không tốt cho các nhà đầu tư?

Trong một nghiên cứu được xuất bản năm ngoái, Vitali Kalesnik, Giám đốc nghiên cứu thị trường châu Âu của Research Affiliates, lưu ý rằng do lợi ích đa dạng hóa khi sở hữu nhiều nhân tố có xu hướng bị cường điệu hóa, rủi ro của đầu tư nhân tố thường bị đánh giá thấp.

“Các nhân tố riêng lẻ có thể gặp phải tình trạng sụt giảm tài khoản đầu tư (drawdown)  kéo dài và nghiêm trọng, và việc đa dạng hóa các nhân tố không thể loại bỏ tất cả những rủi ro của đầu tư nhân tố - mặc dù mức độ tương quan thấp thường được nhắc đến, đặc biệt là do backtest, có thể là rất ấn tượng”, Kalesnik viết.

Mối quan hệ không ổn định giữa các nhóm nhân tố khác nhau

Không giống như phân loại ngành – phần lớn không đổi, các thành phần nhân tố hay thay đổi hơn nhiều. Do đó, mối quan hệ giữa các nhóm nhân tố khác nhau không được duy trì ổn định theo thời gian.

Chẳng hạn, đầu năm nay, các giỏ cổ phiếu có động lượng cao và độ biến động thấp, hai nhóm thường không có mối tương quan với nhau, lại có vẻ rất giống nhau. Điều này có thể mang lại rủi ro bất ngờ cho các nhà đầu tư sở hữu cả hai nhóm, những người nghĩ rằng họ có thể hưởng lợi nhờ đa dạng hóa danh mục.

Khi nhiều nhân tố bị chi phối bởi những rủi ro tiềm ẩn giống nhau, các nhà đầu tư có thể gặp phải tình trạng drawdown khi mọi chuyện chuyển biến xấu. Nếu họ trở nên thất vọng và chuyển đổi chiến lược không đúng lúc, khả năng hiện thực hóa các mục tiêu lợi nhuận dài hạn của họ sẽ giảm xuống, Kalesnik cảnh báo.

Thu Trang - Theo Barrons