Vào ngày 18 tháng 9, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dự kiến sẽ tiến hành đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Mặc dù động thái này đã được dự báo rộng rãi, song các nhà đầu tư toàn cầu vẫn đang chuẩn bị cho những tác động mà nó có thể gây ra.
FED hiện đang tụt hậu so với một loạt các ngân hàng trung ương trên thế giới, khi nhiều ngân hàng trung ương ở khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone), Vương quốc Anh, Canada, Mexico, Thụy Sĩ và Thụy Điển đều đã cắt giảm lãi suất.
Nhiều nhà hoạch định chính sách tại các quốc gia này nhấn mạnh, họ sẵn sàng đi trước FED, vốn thường được coi là ngân hàng dẫn đầu toàn cầu, để ứng phó với tình trạng tăng trưởng chậm lại và kiềm chế áp lực lạm phát trong nước.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích đã đặt câu hỏi liệu các ngân hàng trung ương này có thể đi xa tới đâu, trước khi FED – ngân hàng trung ương lớn nhất thế giới tính theo giá trị tài sản – cũng thực hiện bước đi tương tự, nhất là khi xem xét đến tác động lan tỏa từ việc cắt giảm lãi suất.
Một trong những mối quan ngại lớn nhất hiện nay là áp lực chênh lệch lãi suất tác động lên tiền tệ.
Nhìn chung, lãi suất cao thường hấp dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài, khi các nhà đầu tư quốc tế tìm kiếm cơ hội sinh lời tốt hơn. Do đó, nó sẽ tác động tích cực đến giá trị của đồng nội tệ.
Điều này đã được chứng kiến trong chu kỳ hiện tại khi đồng yên Nhật và đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ bị ảnh hưởng nặng nề, do ngân hàng trung ương hai nước này duy trì lãi suất ở mức thấp, trong khi đồng đô la Mỹ đã tăng vọt trong suốt năm 2022 sau hàng loạt đợt tăng lãi suất của FED.
Thực trạng đó đặt ra nhiều thách thức đối với các ngân hàng trung ương trong việc ổn định giá cả, bởi đồng nội tệ yếu hơn thường làm gia tăng áp lực lạm phát do chi phí của hàng hóa nhập khẩu tăng cao.
Ngoài vấn đề ngoại hối, một tác động quan trọng khác của việc FED định hình lại chính sách lãi suất là tác động của nó đối với nền kinh tế Mỹ, nhất là trong bối cảnh ngân hàng trung ương Mỹ gần đây đang tập trung vào việc thị trường lao động suy yếu và khả năng kinh tế rơi vào suy thoái.
“Với vai trò quan trọng đối với tăng trưởng toàn cầu, chính sách lãi suất của FED chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến giá tài sản trên toàn thế giới,” Richard Carter, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu lãi suất cố định tại Quilter Cheviot, cho biết.
Trong số các tài sản được ông Richard Carter đề cập có vàng. Kim loại quý vừa đạt mức cao kỷ lục trong tuần này nhờ những kỳ vọng của nhà đầu tư về động thái của FED. Lãi suất cao hơn thường được coi là lực cản đối với vàng vì chúng khiến các khoản đầu tư có thu nhập cố định, chẳng hạn như trái phiếu, trở nên hấp dẫn hơn, mặc dù trong lịch sử, điều này không phải lúc nào cũng đúng. Vàng cũng được sử dụng như một biện pháp phòng ngừa lạm phát (có thể tăng cao hơn khi lãi suất giảm) và các nhà đầu tư cũng mua hàng hóa này trong thời kỳ thị trường căng thẳng.
Dầu mỏ và các hàng hóa khác, thường được định giá bằng đồng đô la Mỹ, cũng được hưởng lợi khi lãi suất giảm vì chi phí vay thấp hơn có thể kích thích nền kinh tế và làm gia tăng nhu cầu.
Nhiều thị trường mới nổi nhạy cảm hơn với các yếu tố này, khiến động thái của FED đối với các nền kinh tế này thậm chí còn quan trọng hơn so với các nền kinh tế lớn hơn.
Ngoài ra, không chỉ riêng thị trường chứng khoán Mỹ mà các thị trường chứng khoán toàn cầu cũng bị ảnh hưởng bởi động thái lãi suất của FED. Phần lớn sự biến động của thị trường chứng khoán toàn cầu trong những tháng gần đây đều có liên quan đến những suy đoán về thời điểm và mức độ cắt giảm lãi suất của ngân hàng trung ương này.
“Việc cắt giảm lãi suất làm giảm chi phí vay bằng đô la Mỹ, giúp các công ty trên toàn thế giới dễ dàng tiếp cận dòng vốn hơn,” ông Carter cho biết thêm. “Lãi suất thấp hơn tại Mỹ cũng sẽ khiến lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm xuống, qua đó làm cho các thị trường khác trở nên hấp dẫn hơn.”
Trong khi các thị trường tin tưởng rằng FED sẽ bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất ngay tại cuộc họp ngày 18 tháng 9, thì tốc độ và quy mô cắt giảm lãi suất trong các cuộc họp còn lại trong năm 2024 vẫn chưa rõ ràng.
Câu hỏi đặt ra lúc này là FED sẽ cắt giảm lãi suất ở mức 25 điểm cơ bản hay 50 điểm cơ bản trong đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên. Theo dữ liệu từ công cụ FedWatch của CME Group, xác suất FED cắt giảm lãi suất ở mức 50 điểm cơ bản đã tăng từ dưới 50% lên gần 70% trong tuần qua.
“Bất kể mức cắt giảm ra sao, thị trường đều sẽ biến động,” Steven Bell, nhà kinh tế trưởng tại Columbia Threadneedle, cho biết. “Thật bất thường khi FED để thị trường tiếp tục đoán già đoán non cho tới thời điểm này, đặc biệt là khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần. Tôi chỉ có thể cho rằng bản thân ủy ban đang có sự chia rẽ.”
Người đứng đầu bộ phận phân tích ngoại hối Joe Tuckey tại Argentex cho biết, trong lịch sử, việc FED bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất với mức cắt giảm 50 điểm cơ bản ngay trong lần cắt giảm đầu tiên đã thúc đẩy thị trường chứng khoán bật tăng mạnh mẽ. Điều này đã xảy ra vào năm 2007 trước cuộc Đại khủng hoảng tài chính, và vào đầu những năm 2000 trong bối cảnh thị trường bong bóng công nghệ sụp đổ.
“Về bản chất, nhu cầu cắt giảm lớn hơn dẫn đến những lo ngại về tăng trưởng và khó khăn kinh tế sắp tới”, Tuckey cho biết.
Tuy nhiên, theo giám đốc danh mục đầu tư đa tài sản Hani Redha tại PineBridge Investments, điều quan trọng hơn là xem xét khả năng FED cắt giảm lãi suất 270 điểm cơ bản cho đến cuối năm 2025.
“Dữ liệu kinh tế vẫn chưa đủ rõ ràng để định hướng thị trường”, ông Redha nhận định. “Tôi cho rằng phản ứng ban đầu sẽ không đồng nhất, nhưng có khả năng cổ phiếu vẫn sẽ neo quanh các mức hiện nay cho đến khi dữ liệu kinh tế có những thay đổi mang tính chất quyết định hơn.”
Đỗ Hiền-Theo cnbc